Yıllarca kullanıcılara bir yıllık güncelleme hakkı ile beraber ömür boyu kullanımlık lisanslar satıldı. Çoğu zaman kullanıcılar bunları üzerlerinde çalışacak bir donanım buldukları sürece hakikaten ömür boyu kullanmaya çalıştılar.
Bu dönemin ardından belirli sürelerle lisans ya da hizmet kiralama modelleri popülerleşti. Bir yada birkaç yıllık sürelerle yüklenici firmalardan alınan yazılım kullandırma hizmeti modeli kamu kurumlarına ve firmalara çeviklik getirdi. Uygulama yazılımı geliştirme maliyetleri, veri tabanı, hatta sunucu bilgisayarların tedarik edilmesi bile bu yöntemle gerçekleştirildi.
Kullanıcıların bu belirli süre sonunda ellerinde hiçbir şey kalmasa da maliyet açısından daha avantajlı gibi görünen bu model özellikle ikibinli yılların başlarında ülkemizde de çok tercih edilirdi. Pazardaki firmaların belirli uzmanlık alanlarına yoğunlaşmasıyla birlikte artık rafa kalkmış gibi görünüyor.
Bulut tabanlı yazılım mimarisinin gelişmesi ve pazardaki payını artırması ile birlikte aboneliğe dayalı yazılım tedarik modeli tercih edilmeye başlandı. Bunda artık pazarda bol miktarda boy göstermeye başlayan start-up tarzı firmaların tercihi bizce etkili olmuştur. Ancak gelinen noktada aboneliğe dayalı sistemlerinde rafa kalkmak üzere olduğunu görüyoruz.
Saas yani yazılımın bir hizmet olarak alındığı, kullandığın kadar ödeyeceğin yazılım tedarik modelleri henüz pazarda tutunma mücadelesi veren start-up firmalar için gayet anlaşılabilir bir modeldir. Tespitimizi bir adım daha öteye taşıyacak olursak küçük ve orta ölçekli firmaların yazılımı bir hizmet olarak almaları ve kullandıkları kadar ödeyecekleri modellere sıcak bakmaya başlayacakları günlere geldiğimizi söyleyebiliriz.
Bunu, yazımızın başında bahsettiğimiz hizmet kiralaması yapan kamu kurumlarının tercih ettikleri modelin günümüz teknolojisi ve özel sektör firmaları için olan versiyonu gibi de düşünebiliriz. Sunucu donanım yatırımı, sunucu yazılım yatırımı, sunucu internet bağlantısı, sunucu güvenliği gibi devasa harcama kalemlerini bir anda hayatınızdan çıkarabilen bir modelden bahsediyoruz.
Yazılım lisansının belirli süre ile size ait olması, “çok mahrem olduğunu düşündüğünüz” ticari verilerinizin başkalarına ait sunucularda barındırılması, internetin kesildiği durumlarda verilerinize erişememe gibi korkuların bu modellere geçişini biraz geciktirse de yakın gelecekte sanırım en yaygın yazılım tedarik yöntemi bu olacaktır.
Dünyada Datadog, Twilio, AWS, Snowflake ve Stripe gibi Saas modeli ile hizmet veren servislerin çok yaygın tercih edildiği, ülkemizde de Logo Yazılım, Autodesk, Enhencer, v.b. çok sayıda firmanın tercih ettiği bu yöntem önümüzdeki dönemde daha fazla hayatımıza girecektir.
Kaynaklar: